Merel van Vroonhoven: ‘Het is oorverdovend stil rond het lerarentekort’

Van Vroonhoven zat er een halfjaar geleden ook al, want ze is niet zomaar een stagiaire in het speciaal onderwijs. Na een carrière van twintig jaar in het bedrijfsleven, waarin ze onder meer voorzitter was van de Autoriteit Financiële Markten, wilde ze leerkracht worden. De minister van onderwijs vroeg haar enkele maanden na haar carrièreswitch ook als onafhankelijk aanjager voor de aanpak van het lerarentekort. Ze sprak 350 betrokkenen binnen en buiten het onderwijsveld en presenteerde afgelopen juli een doorwrocht advies. Maar daarmee blijkt in het NPO nu weinig tot niets gedaan, moet Van Vroonhoven constateren. “Er klinkt een oorverdovende stilte over het lerarentekort of het gebrek aan schoolleiders.”

Salarissen gelijk trekken

Minister Slob beloofde na haar rapport een taskforce in te richten om het lerarentekort te bestrijden, maar die is er volgens Van Vroonhoven ‘bij mijn weten’ niet gekomen. Ook heeft Slob tijdens de afgelopen regeringsperiode ruim 800 miljoen uitgetrokken voor een structurele verbetering van de lerarensalarissen, “maar het zal pas echt effect hebben als de lerarensalarissen in basis- en voortgezet onderwijs gelijkgetrokken worden”, zegt Van Vroonhoven. Al met al is het Nederlandse onderwijsbeleid een lappendeken van initiatieven en subsidies, die volgens haar veel te weinig onderling verband houden.

“Ik heb mijn hoop gevestigd op een nieuwe minister om een visie te ontwikkelen en de problemen aan te pakken waar die het meest nijpend zijn: bij het gebrek aan leraren, en de achterstanden bij bepaalde leerlingen die ook voor corona al bestonden. Als je hierop focust, betekent dat ook dat bepaalde dingen even moeten wachten: een modern curriculum of passend onderwijs, hoezeer me dat ook aan het hart gaat, kunnen even niet.”

Een bonus kan helpen

Een lichtpuntje in het NPO is dat nu in ieder geval erkend wordt dat leerlingen op scholen in achterstandswijken een grotere leervertraging hebben dan anderen, en dat op deze scholen het lerarentekort ook het grootst is, evenals in het speciaal onderwijs. Van Vroonhoven: “Dat besef was er een jaar geleden nog niet overal. Het is nu zaak dat er een gerichte aanpak komt om leraren voor deze scholen te werven, zoals ook in Amsterdam al gebeurt met een bonus. Uit onderzoek blijkt dat een loonstijging van 20 procent voor leraren op deze scholen kan helpen.”

Hoewel afkomstig uit het bedrijfsleven, kijkt Van Vroonhoven ervan op hoe het Nederlandse onderwijs als een markt is ingericht “met concurrentie tussen scholen in plaats van samenwerking, en financiering op basis van leerling- en studentenaantallen”. Als je ervoor kiest om het lerarentekort echt aan te pakken, zijn er volgens haar ook structurele veranderingen voor de lange termijn nodig. “Betere samenwerking tussen lerarenopleidingen en scholen, want nu kan een stage in het speciaal onderwijs soms bijvoorbeeld niet meetellen voor studiepunten, waardoor er minder studenten in doorstromen.”