Vluchtelingen in de klas? Help!

De oorlog in Oekraïne dwingt al bijna 2 miljoen vluchtelingen hun huis te verlaten en de grens over te steken naar het veilige westen. Oekraïense kinderen hebben in Nederland recht op (en plicht tot) onderwijs. Concreet betekent dit dat scholen verplicht zijn om ook voor de Oekraïense kinderen passend onderwijs te regelen, zo meldt de PO-Raad. Wat betekent dit voor schoolleiders?

Oekraïners mogen zonder visum in Nederland verblijven en hoeven zich niet direct te melden bij officiële instanties. Het betekent ook dat er (nog) geen officieel traject bestaat voor het onderwijs aan deze kinderen. De PO-Raad heeft laten weten dat ze wil dat minderjarige kinderen zo snel mogelijk naar school kunnen gaan, zodat ze weinig onderwijs hoeven te missen.

Crisisorganisatie

Een deel van de gevluchte gezinnen komt binnen via het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA). In dat geval regelt het COA onderwijs. Andere Oekraïense kinderen worden opgevangen in gastgezinnen of elders en zullen zich mogelijk direct melden in het reguliere onderwijs. Sommige scholen zijn hier al op voorbereid.

De komende week gaat LOWAN (ondersteuning onderwijs voor nieuwkomers) met het ministerie onderzoeken hoe het onderwijs voor deze specifieke groep vluchtelingen zo snel mogelijk en zo goed mogelijk georganiseerd kan worden. Want er worden nog heel veel nieuwe Oekraïense gezinnen in Nederland verwacht. Om die reden heeft het kabinet een crisisorganisatie opgezet voor de opvang van vluchtelingen én het organiseren van goed onderwijs voor de kinderen.

Lesgeven in het Engels

Het zal veel van het onderwijs vragen als grote aantallen Oekraïense kinderen naar Nederland komen, realiseert minister Dennis Wiersma van Onderwijs zich. Hij zegt dat scholen het vanwege corona al ontzettend moeilijk hebben (gehad) en dat de huidige context het nog ingewikkelder maakt (bron: ANP). Wel benadrukt de minister dat alle kinderen in Nederland, ongeacht hun status, recht hebben op onderwijs. “En dat gaan we dan ook meteen bieden.” Hoeveel Oekraïense leerlingen de Nederlandse scholen kunnen verwachten, weet Wiersma nog niet. “Ik ga uit van het ruimste scenario.”

Reguliere basis- en middelbare scholen kunnen dus een flinke instroom van Oekraïense leerlingen verwachten. Maar hoe je vervolgens als schoolleider deze kinderen het best kan opvangen op je school? Daarvoor ligt nog geen kant-en-klaar plan klaar. Het stelt schoolleiders opnieuw voor zeer grote nieuwe uitdagingen én onzekerheden. Over het algemeen krijgen kinderen uit de Oekraïne wel Engels op school, maar in hoeverre ze die taal goed genoeg beheersen om daarmee mee te kunnen draaien in het Nederlandse onderwijs is iets wat de sector de komende tijd gaat ontdekken.

Verschillen Oekraïense onderwijs

Bekend is dat de taalbarrière een uitdaging vormt om passend onderwijs te kunnen bieden. Er zijn scholen die speciaal gericht zijn om vluchtelingenkinderen en kinderen van migrantenouders binnen een tot twee jaar klaar te stomen voor het Nederlandse onderwijssysteem. Dit zijn tevens expertisecentra, waar schoolleiders terecht kunnen als ze specifieke vragen hebben over hoe je deze vluchtelingenkinderen het best kan begeleiden. Op de site van LOWAN vind je hiervan een overzicht. Voor de oudere vluchtelingenleerlingen die normaal middelbaar onderwijs volgen, is er de Internationale Schakel Klas (ISK).

Op een aantal plekken in Nederland (Rotterdam, Groningen, Eindhoven, Den Haag, Amsterdam en Utrecht) kunnen kinderen op zaterdag of zondag les krijgen in de Oekraïense taal. Wellicht kan het schoolleiders helpen om ook met deze leraren contact te leggen om de overgang van deze kinderen naar het Nederlandse schoolsysteem zo soepel mogelijk te laten verlopen.

Naar een gewone school of taalklas

Het kan dus zo zijn dat Oekraïense leerlingen eerst naar een taalklas of taalschool moeten, omdat de ‘gewone’ basis- of middelbare school de expertise en menskracht mist om deze kinderen goed te begeleiden. Dat verschilt per school en soms per regio in Nederland. Ook hier geldt: er is nog geen standaardaanpak bekend.

Over een ding lijken scholen zich geen zorgen te hoeven maken: de bekostiging. Het ministerie van Onderwijs zegt alle kosten voor scholing van de Oekraïense kinderen te betalen. Elke ISK kan leerlingen gewoon inschrijven en ontvangt daarvoor de nieuwkomersbekostiging.

Veel van deze vluchtelingenkinderen zullen bovendien getraumatiseerd zijn omdat ze plotseling hun land en familie hebben moeten verlaten. Dat kan zijn weerslag hebben op het gedrag van een kind in de klas en vraagt van leraren om een andere aanpak en extra aandacht. Op de site van LOWAN krijg je handvatten aangereikt hoe je dat het best kan doen!

Bron: www.avs.nl

Ook een tip: https://www.poraad.nl/kind-onderwijs/nieuwkomers/qa-oekraiense-leerlingen